Oziq-ovqat mahsulotlarini ko‘paytirish, bahorgi ekin mavsumini samarali tashkil etish bo‘yicha tumanda olib borilayotgan ishlar xususida

Bugungi kunda bizning oldimizga turgan eng asosiy vazifa 2023-yilda tumanimiz aholisining asosiy turdagi oziq-ovqat mahsulotlari bilan kafolatli ta’minlash, narxlarning asossiz ravishda o‘sib ketishini oldini olish va mahsulotlarning uzlyuksiz ravishda yetkazib berishdan iborat.
Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 27-fevraldagi "Ichki bozorda narxlar barqarorligini saqlash va aholini asosiy turdagi oziq-ovqat mahsulotlari bilan kafolatli ta’minlash bo‘yicha kechiktirib, bo‘lmaydigan chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi 85-son qarori hamda Mazkur vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari Kengashlarining 2023-yil 4-mayda
3151-IV/KQ-496-IV-sonli Qo‘shma qarori ijrosi yuzasidan tuman bo‘yicha 7 turdagi mahsulot (kartoshka, yog‘, un, guruch, mol go‘shti, parranda go‘shti va tuxum) bo‘yicha ishlab chiqarish va ist’yemol balansi ishlab chiqilgan.
Shuningdek, bugungi kunda tumandagi mavjud Angor markaziy Dehqon oziq-ovqat bozorida 14 turdagi qishloq xo‘jaligi maxsulotlarini arzon narxlarda sotish uchun arzonlashtirilgan yarmarkalar mavjud bo‘lib, unda mol go‘shti 60 000 so‘m, tuxum 1 500 so‘m, kartoshka 3 000 so‘m, piyoz 2 000, guruch 15 000 so‘mni tashkil etadi.
Angor tumanidagi dehqon oziq-ovqat bozori va boshqa savdo nuqtalarida aholi uchun asosiy turdagi oziq-ovqat mahsulotlarining narx-navosi ustidan tuman hokimligi, Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish departamenti tuman bo‘limi, Tuman soliq inspeksiyasi va boshqa davlat idoralari bilan hamkorlikda doimiy nazorat o‘rnatildi.
Hudud bo‘yicha keyingi oyda oziq-ovqat mahsulotlari yuzasidan quyidagi taqchillik va xavflar kuzatilishi kutilmoqda: Xususan,
1. Un — 1,7 ming tonna.
2. Guruch – 0,1 ming tonna.
3. Kartoshka – 1,3 ming tonna.
4. Parranda go‘shti — 0,1 ming tonna.
Mazkur taqchillik va xavflarni bartaraf etish bo‘yicha quyidagi choralar ko‘riladi:
Yirik tadbirkorlar tomonidan yetishmaydigan 1,7 ming tonna un, 0,1 ming tonna guruch, 1,3 ming tonna kartoshka, 0,1 ming tonna parranda go‘shti respublikaning boshqa hududlardan olib kelish choralari ko‘riladi.
Misol uchun tadbirkorlar YATT Mamatmirzayev Faxriddin tomonidan, YATT Xolmurodov Adxam, YATT Ochilov Jo‘rabek, YATT Mustanov Gʻayrat, YATT Ortiqova Ra’no va boshqa sub’yektlar tomonidan guruch mahsulotlarini Xorazm viloyatining Shovot, Gurlan, Yangibozor tumanlari hamda viloyatning Muzrabot tumanidan, kartoshka mahsulotlarini esa Samarqand viloyatining Toyloq, Urgut tumanlari hamda viloyatimiz boshqa tumanlaridan olib kelinmoqda.
Qolgan boshqa turdagi mahsulotlar (shakar, un, moy) birja savdolari orqali va (sabzi, go‘sht, piyoz, tuxum va boshqalar) tumandagi va viloyatdagi tadbirkorlik sub’yektlari hamda aholi tomonidan tuman dehqon bozoriga olib kelinadi.
Bugungi kunda tumanimizda 2023-2024 yil qish va bahor mavsumi uchun asosiy turdagi 2559.0 tonna qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini zaxiraga jamg‘arish bo‘yicha belgilangan prognoz ko‘rsatkichlarini bajarish yuzasidan bir qator chora-tadbirlar belgilab olingan, shu jumladan, “Angor Markaziy dehqon (oziq-ovqat) bozorida faoliyat ko‘rsatib kelayotgan tadbirkorlar hamda tumanda faoliyat ko‘rsatib kelayotgan qishloq xo‘jaligi korxonalari tomonidan kartoshka mahsuloti bo‘yicha 582,0 tonna, piyoz mahsuloti bo‘yicha 138,0 tonna, sabzi mahsuloti 500,0 tonna, guruch mahsuloti 123,0 tonna zahirasi yaratildi va zahirani to‘liq yaratish bo‘yicha tizimli ishlar amalga oshirilmoqda.
Tumanda zahirani yaratish uchun qo‘shimchchaa mablag‘ shakllantirish ishlari olib borilmoqda. Kelgusida mazkur jamg‘arma mablag‘lari hisobidan asosiy turdagi oziq-ovqat mahsulotlari xarid qilinib, zaxira qilinadi.
Aholining asosiy 7 turdagi oziq-ovqat mahsulotlari bo‘yicha narxlarning yillik o‘sish darajasini 8 foizdan oshirmaslik bo‘yicha barcha chora-tadbirlar belgilangan.
Bunda, aholining kundalik ehtiyoji uchun zarur bo‘lgan go‘sht, yog‘, kartoshka, piyoz, guruch va boshqa asosiy turdagi mahsulotlar narx-navosi nazorat qilib borilmoqda.

Tumanning mavjud qishloq xo‘jaligi yer maydoni 17,6 ming gektarni tashkil qilib, ekin yerlari 13,5 ming gektar. Shundan 4,6 ming gektarida 109 ming tonna meva-sabzavot mahsulotlari yetishtirilidi. Tuman aholisi uchun 14 ta turdagi asosiy mahsulotlarga bo‘lgan, jumladan un, go‘sht, sut, tuxum, balik, kartoshka, piyoz, sabzi, boshka sabzavotlar, dukkakli ekinlar, guruch, poliz ekinlari, mevalar va uzum maxsulotlari yillik ehtiyoj 94 ming 125 tonnani tashkil etib, bugungi kunda tumanda asosiy oziq-ovqatlar va qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish quvvati prognozga asosan 138 ming 155 tonnani tashkil etadi.
Bundan tashqari, tuman aholisining yillik 10 mln 600 ming dona tuxumga bo‘lgan ehtiyojini qondirishda Termiz tuman Parrandachilik fabrikasidan yetkazib berilishi bo‘yicha chora-tadbirlar belgilab olingan.
Angor tumanidagi 36 ta mahalla fuqarolar yig‘inida 24623 ta xonadonda 140,4 ming nafar fuqaro istiqomat qiladi.
Tumanda sug‘oriladigan ekin yerlar 17661 gektar, shundan qishloq xo‘jaligida foydalaniladigan yer maydonlari 14993 gektar, aholi tomorqa yer maydonlari 2668 gektarni tashkil etadi.
Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirish hamda aholi tomorqalaridan samarali foydalanish va bahorgi ekinlarni samarali tashkil etish bo‘yicha.
Tumanda 2023 yilda jami 383,4 ming tonna qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirish belgilangan.
2023 yil 9 oylikda rejalashtirilgan qishloq xo‘jaligi mahsulotlaridan jami 66 174 tonna sabzavot, 54 420 tonna dukkakli, 18951,6 tonna kartoshka, 15646,1 tonna poliz, 6237,7 tonna meva va rezavorlar, 4124,2 tonna uzum mahsulotlari yetishtirilib, o‘tgan yil shu davriga nisbatan o‘sish surati 112.7 foizga ko‘paygan.
Jumladan;
Paxta maydoni – 4734 gektar, g‘alla maydoni – 6500 gektar, Bog‘lar – 1427 gektar bog‘lar, 676 ga yangi mevali intensiv bog‘lar (olma, anor, o‘rik, shaftoli, gilos va boshqalar), Tokzorlar – 120 gektar, Sabzavot – 1481 gektar, Kartoshka – 410 gektar, Moyli ekinlar – 550 gektar, Poliz ekinlar – 217 gektar, Ozuqa ekinlar – 565 gektar, Jami bog‘ qator orasiga ekilgan maydon – 915 gektarda amalga oshirilgan.
Tumanda kollektor-drenaj tarmoqlari atrofida 23.4 gektar yer maydoni foydalanishga kiritilib 10 sotixdan ijara asosida fermer xo‘jaligi ishchilari xamda maxalladagi ehtiyojmand aholiga 10 yil muddatga ijaraga berilishi rejalashtirilgan.
Shundan kollektor-drenaj tarmoqlari atrofidan 10 sotixdan ijara asosida fermer xo‘jaligi ishchilari xamda maxalladagi ehtiyojmand aholiga beriladigan maydonlarga tuqsanbosti ekinlari karam,piyoz, sarimsoq piyoz, oshqavoq, loviya, ko‘katlar ekib, daromad olishlari ko‘zda tutilgan.
Aholining 2668 gektar tomorqa yer maydonlaridan 2023 yil davomida 130040 tonna hosil yig‘ib olinishi rejalashtirilgan bo‘lib, bunda:
Ertaki ekinlar ekilgan maydon - 1895 gektar.
shundan, sabzavot 1170 gektar, poliz 36 gektar, kartoshka 524 gektar, dukkakli 33 gektar va boshqalar 119 gektar.
Yetishtiriladigan jami hosil – 48 297 tonna.
shundan, sabzavot 33 919 tonna, poliz 772 tonna, kartoshka 15 552 tonna, dukkakli 94 tonna va boshqalar 1 888 tonna belgilangan
Aholi tomorqalariga takroriy ekinlar ekish - 2101 gektar.
shundan, sabzavot 1267 gektar, poliz 101 gektar, dukkakli 406 gektar va boshqalar 329 gektar.
Yetishtiriladigan jami hosil – 36 022 tonna.
shundan, sabzavot 28 498 tonna, poliz 2 106 tonna, dukkakli 561 tonna va boshqalar 4 866 tonna.
Avgust-sentyabr piyozi va sarimsoqpiyozi hamda to‘qsonbosti ekinlar ekiladigan maydon - 2551 gektar, jumladan, avgust-sentyabr piyozi va sarimsoqpiyozi 434 gektar, To‘qsonbosti usulida ekilgan jami maydon – 2 117 gektar, shundan;
301 gektar piyoz, 307 gektar sabzi,111 gektar osh lavlagi, 889 gektar ko‘katlar, 509 gektar karam ekinlari ekildi.
Angor tumanida jami 77 ta bog‘dorchilikka ixtisoslashtirilgan fermer xo‘jaliklariga 1 427 gektar yer maydoni ajratilgan bo‘lib, joriy yil qish va bahor oylarida mahsulotlarning yetarlilik darajasini ta’minlash, narxning barqarorligini ushlab turish, buning uchun esa asosiy turdagi qishloq xo‘jaligi va boshqa turdagi oziq-ovqat mahsulotlari ta’minlash choralari belgilangan.

Tumanda 17 ta chorvachilik fermer xo‘jaliklari mavjud bo‘lib, jami 575 gektar yer maydoni ajratilgan, bugungi kunda barcha toifadagi xo‘jaliklarda yanvar-sentyabr oyi holatiga 43383 bosh qoramollar va 83385 bosh qo‘y va echkilar boqilmoqda.
20 ta baliqchilik fermer xo‘jaliklari mavjud bo‘lib, jami 267,0 gektar maydon ajratilgan, shundan suv xavzasi 79,1 gektar, yillik baliq go‘sht ishlab chiqarish hajmi 397,0 tonna, 3 ta parrandachilik fermer xo‘jaliklari bo‘lib, jami 23,0 gektar yer maydoni ajratilgan, bugungi kunda 6000 dona parranda boqilmoqda, yillik parranda go‘sht ishlab chiqarish hajmi 8,2 tonna, tuxum 292,0 ming dona yetishtiriladi.

O‘ktam Yo‘ldoshev
Angor tumani hokimi birinchi o‘rinbosari