Korrupsiyaga qarshi kurashish barchaning ishi

   Sir emaski, dunyodagi barcha mamlakatlar taraqqiyotiga salbiy ta’sir etayotgan illatlardan biri — korrupsiyadir.

Korrupsiya kecha yoki bugun paydo bo‘lgan illat emas. Uning tarixi uzoq yillarga borib taqaladi. Bugungi kunda jinoyatning bu turi sodir bo‘lmaydigan biror mamlakatni topish qiyin. E’tiborlisi, jinoyatning bu turi uchun dunyo bo‘ylab jazo muqarrarligi ta’minlanmoqda. Korrupsiyani hech ikkilanmay “taraqqiyot kushandasi”, deb atash mumkin, chunki BMT oldida turgan eng global muammolardan biri sanalgan korrupsiyaga qarshi kurashning davlatlar o‘rtasida muvofiqlashtirilgan dasturlari va boshqa huquqiy me’yorlari ishlab chiqilgan.

Shuningdek, bu borada O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti  I.Karimov o‘zining “O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari” asarida korrupsiya va poraxo‘rlik haqida to‘xtalib, “Jinoyatchilik va korrupsiyaning avj olishi davlatning konstitutsiyaviy asoslarini yemiradi, fuqarolarning huquq va erkinliklari jiddiy tarzda buzilishiga olib keladi” deb ta’kidlaydi.

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 15-moddasida O‘zbekiston Respublikasida O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlarining ustunligi so‘zsiz tan olinadi. Davlat, uning organlari, mansabdor shaxslar, jamoat birlashmalari, fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga muvofiq ish ko‘radilar, deb belgilangan. Shunday ekan, davlatning yuzi bo‘lgan Konstitutsiya fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini himoya qilishi barobarida, davlat organlarida xizmat qilayotgan mansabdor shaxslarni, xizmatchilarni fuqarolar manfaatlariga zid keluvchi hatti-harakatlardan tiyilishni talab etadi.

Bu borada normativ-huquqiy hujjatlarda, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksida, ilmiy asarlar va boshqa materiallarda korrupsiya va uning kelib chiqish sabablari va shart-sharoitlari borasida shuningdek, javobgarlik masalalarida juda ko‘plab ma’lumotlarni topishimiz mumkin. Lekin, shu vaqtgacha mamlakatimizda yaxlit bitta qonunning mavjud emasligi ushbu huquqbuzarlikka qarshi kurashishimizga, ushbu sohadagi davlat siyosatini yuritilishida qiyinchiliklar tug‘dirayotgan edi. Shu munosabat bilan yangi “Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi Qonunning qabul qilinishi bu boradagi ishlar samaradorligini oshirib, ustuvor yo‘nalishlarni belgilab berdi. Mazkur Qonun 6 bob, 34-moddani o‘z ichiga olib, o‘zining vazifa va funksiyalariga ko‘ra korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iboratdir. Korrupsiya avvalo shaxsning o‘z mansab yoki xizmat mavqeidan shaxsiy manfaatlarini yohud o‘zga shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab moddiy yoki nomoddiy naf olish maqsadida qonunga xilof ravishda foydalanishi, huddi shuningdek bunday nafni qonunga xilof ravishda taqdim etishi ekanligi Qonunning 3-moddasida keltirib o‘tilmoqda.

Darhaqiqat, korrupsiya — mansabdor shaxslarning, davlat xizmatchilarining o‘z xizmat vazifalarini suiste’mol qilishlari, mansab vakolatidan qasddan foydalanib, jinoyat olami vakillariga vositachilik qilishlaridir.

Qonunga ko‘ra, korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha faoliyatni bevosita amalga oshiruvchi davlat organlari quyidagilar etib belgilandi. O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi, O‘zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati, O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Soliq, valyutaga oid jinoyatlarga va jinoiy daromadlarni legiallashtirishga qarshi kurashish departamentidir.

Yuqoridagilardan kelib chiqib, shuni aytishimiz mumkinki, aholining huquqiy ongi va huquqiy madaniyatini yuksaltirish, jamiyatda korrupsiyaga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirish, davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida korrutsiyaning oldini olishga doir chora-tadbirlarni amalga oshirish har bir fuqaroning burchi va vazifasidir. Zero, mamlakatimiz taraqqiyotini belgilab beruvchi kuch, bu Qonunlar va ularga itoat etishdir. Shunday ekan, xalq bilan muloqot tizimini yo‘lga qo‘yish, har sohada ildamlik, xolislik va qonuniylikni ta’minlash biz xizmatchilarning oldimizda turgan muhim vazifa bo‘lmog‘i lozim.

A.Xudoyarov Angor tumani statistika bo‘limi boshlig‘i