Korrupsiyaga qarshi kurishish – barchamizning burchimiz

Korrupsiya – barcha jamoatchilik institutlarini normal faoliyat yuritishi va mexanizmiga putur etkazadi, davlat va jamiyat hayotining barcha jabxalarida tub islohotlarni amalga oshirishga toʻsqinlik qiladi. Inson huquq va erkinliklarni buzilishiga olib keladi, jamiyatda davlat hokimiyatiga nisbatan ishonchsizlikni vujudga keltiradi va mamlakat xavfsizligiga xavf tugʻdiradi.
Davlat organlari faoliyatining lozim darajada shaffof emasligi, korrupsiya sabablarini puxta va tizimli ravishda tahlil etilmasligi, korrupsiya masalalarida, kriminogen holat yuzasidan sohada profilaktika ishlarini olib borishda huquqni muhofaza qiluvchi va boshqa davlat organlarini – fuqarolik jamiyati institutlari bilan oʻzaro hamkorligi lozim darajada emasligi – korrupsiyani yanada rivojlanishiga koʻmaklashadi.
Korrupsiya murrakab ijtimoiy hodisa boʻlib, unga qarshi kurashish uchun biryoqlama choralarni qoʻllash samarali hisoblanmaydi. Ushbu faoliyat kompleks-majmuaviy tarzda amalga oshirilishini talab etadi.
Korrupsiyani oldini olish boʻyicha choralarni amalga oshirish – soha sub’ektlarining oʻzaro muvofiq faoliyatiga asoslangan davlat siyosatining muhim yoʻnalishlaridan hisoblanadi.
Mamlakatimiz mustaqillikka erishgan ilk davrdayoq – korrupsiyaga qarshi kurashish masalasiga umumdavlat miqyosidagi vazifa sifatida qaralib, uning oldini olish, sohasidagi qonunchilik bazasini yaratish boʻyicha izchillik bilan, muntazam ravishda – tub islohotlar olib borilmoqda hamda samarali va maqsadga yoʻnaltirilgan choralar koʻrilmoqda.
Jumladan, mamlakatimizda – korrupsiyani samarali oldini olish, davlat qurilishi va boshqaruvining barcha sohalarida demokratik islohotlarni oʻtkazish, xavfsizlik va barqarorlikni saqlashga qaratilgan va Konstitutsiyaga asoslangan – mustahkam normativ-huquqiy baza shakllantirildi.
Mazkur huquqiy baza – 18 ta – Kodeks; 50 dan ortiq – Qonun va 100 dan ortiq – qonunosti hujjatlarini oʻz ichiga qamrab oladi.
Budjet tashkilotlarining asossiz, maqsadsiz xarajatlarini oldini olish, hisob-kitob intizomiga soʻzsiz amal qilinishi ustidan nazorat qilish – asosiy vazifalari hisoblangan maxsus moliya organi – Moliya vazirligi huzurida G‘aznachilik boshqarmasi tashkil etildi.
Jinoyat kodeksi, Jinoyat-prtsessual kodeksi, “Sudlar toʻgʻrisida”, “Prokuratura toʻgʻrisida”gi Qonunlarning qabul qilinishi – korruptsiyaga qarshi kurashish borasidagi huquqiy mexanizmlarni mustahkamlashga xizmat qildi.
Huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan – korrupsiya sohasidagi huquqbuzarliklarni samarali oldini olish va javobgarlikning muqarrarligi printsipini amaliy roʻyobga chiqarishga imkon beruvchi korrupsiyaviy qilmishlarni aniqlash hamda ularni oldini olish borasida faoliyat olib borilmoqda.
Sud hokimiyatining mustaqilligi, sudyalikka nomzodlar zaxirasi shakllantirilishining demokratik asoslari, sudya kadrlarni tanlash va joy-joyiga qoʻyish ishlarida ochiqlik va oshkoralikni ta’minlash, sudyalar korpusi barqarorligi va samaradorligini mustahkamlash maqsadida –Prezidentimizning 2017 yil 21 fevraldagi Farmoniga muvofiq – Oʻzbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashi tashkil etildi.
Bosh prokuratura va boshqa huquqni muhofaza qiluvchi organlar tuzilmasida – korrupsiyaga qarshi kurash hamda ichki xavfsizlik boʻyicha maxsus boʻlinmalar tashkil etilib, xozirda ular samarali faoliyat olib bormoqdalar.
Huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan korrupsiya sohasidagi huquqbuzarliklarning samarali oldini olish va javobgarlikning muqarrarligi printsipini amaliy roʻyobga chiqarishga imkon beruvchi korrupsiyaviy qilmishlarni aniqlash hamda ularni oldini olish borasida faoliyat olib borilmoqda.
Korrupsiyaga qarshi kurashda muhim institutsional mexanizm sifatida jinoiy daromadlarni legallashtirish va boshqa korrupsiyaviy huquqbuzarliklarning oldini olish, ularni aniqlashga qaratilgan kompleks chora-tadbirlarni tizimli ravishda amalga oshirish maqsadida – Oʻzbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish Departamenti tashkil etildi.
Oʻzbekiston Markaziy Osiyo mintaqasida birinchilardan boʻlib jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashishga va milliy qonunchilikni xalqaro standartlarga muvofiqlashtirishga qaratilgan kompleks huquqiy chora-tadbirlar nazarda tutilgan – “Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish toʻgʻrisida”gi Qonunni qabul qildi.
Bundan tashqari, “Oʻzbekiston Respublikasida jamoatchilik nazorati toʻgʻrisida”gi, “Parlament nazorati toʻgʻrisida”gi, “Ichki ishlar organlari toʻgʻrisida”gi va “Korrupsiyaga qarshi kurash toʻgʻrisida”gi Qonunlar korrupsiyaga qarshi kurashishda ancha ahamiyatli hujjatlar hisoblanadi.
Prezidentimiz 2020 yil 24 yanvar kuni Oliy Majliga qilgan Murojaatnomasida “Jamiyatimizda korruptsiya illati oʻzining turli koʻrinishlari bilan taraqqiyotimizga gʻov boʻlmoqda. Bu yovuz baloning oldini olmasak, haqiqiy ishbilarmonlik va investitsiya muhitini yaratib boʻlmaydi, umuman, jamiyatning birorta tarmogʻi rivojlanmaydi” deb ta’kidlab oʻtgan.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 29 iyundagi “Oʻzbekiston Respublikasi korruptsiyaga qarshi kurashish tizimini takomillashtirish boʻyicha qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻrisida”gi Farmoni qabul qilinib, mazkur Farmonga asosan Oʻzbekiston Respublikasida korruptsiyaning oldini olish va unga qarshi kurashish sohasidagi davlat siyosatini shakllantirish va amalga oshirish maqsadida Korrupsiyaga qarshi kurash Agentligi tashkil qilindi.
Shuningdek, yurtboshimiz tomonidan 2021 yil 6 iyul kuni korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha yana bir muxim hujjat, ya’ni “Korrupsiyaga qarshi murosasiz munosabatda boʻlish muhitini yaratish, davlat va jamiyat boshqaruvida korrutsiyaviy omillarni keskin kamaytirish va bunda jamoatchilik ishtirokini kengaytirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Farmonga imzolandi. Ushbu hujjatga asosan mamlakatimizda korrutsiyaga qarshi kurashish boʻyicha hamda oshkoralik va shaffoflikni ta’minlash maqsadida qator vazifalar belgilandi. Bu sa’y-harakatlarning bari kelajak istiqbol yoʻlidagi jonkuyarliklardir.
Shu ma’noda, “Sen menga tegma, men senga tegmay”, “Nima boʻlsa boʻlar, menga nima? Oʻzim tinch boʻlsam boʻldi-da”, degan fikr bilan yashamasak, insonning eng katta dushmani – loqaydlik, befarqlikka berilmasak, bir maqsad yoʻlida birlashib, davlatimiz taqdiriga befarq qaramasak, bu – har qanday koʻrinishdagi korruptsiyaning barham topishiga xizmat qiladi.

Surxondaryo viloyat sudi jinoyat ishlari boʻyicha
sudlov hay’atining sudya katta yordamchisi A.Sa’dullayev